Emrullah Güney - Köy Enstitülerini Yok Sayan Eğitim Bakanlığımızın Bir Yayını
KÖY ENSTİTÜLERİNİ YOK SAYAN EĞİTİM BAKANLIĞIMIZIN BİR YAYINI
Emrullah Güney
Birinci hamur kaymak kağıda basılmış, albenili, lüks , bol resimli, ağır, renkli bir kitap var elimde.
Öğretmen Okullarının 160. yılı.
Sevinçle, mutlulukla , her sayfayı tek tek, tadına vara vara incelemeğe başlıyorum.
Hazırlayanlar Bakanlık ileri gelenleri (Genel Müdür yardımcısı, Daire başkanı, Şube müdürü, Lise müdürleri, müdür yardımcıları, tarih, resim, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenleri).
Kitapta, Sayın Bakan Doç Dr Hüseyin Çelik’in, Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürü Ömer Balıbey’in de yazıları yer alıyor. Bol resimli kitapta herkes mütebessim. Osmanlıda muallim nasıl meydana geliyordu? Türkiye Cumhuriyetinde öğretmen nasıl yetiştiriliyor? Tarihçe, sorunlar… Nitelikli akademik kalemlerden çıkmış yazılar yer alıyor lüks kitapta. Öğretmenlerin, öğrencilerin şiirleri duygusal.
Her Öğretmen Lisesi tanıtılmağa çalışılmış; renkli resimlerle. Fakat, sayfalar ilerledikçe merakın yerini şaşkınlık alıyor. Neden? 193-195. sayfalar arasında verilen bilgiler inanılır gibi değil. Okullarımızdan mezun olan ünlüler bölümünde kimler yer almış, tek tek gözden geçirelim…
Kitabı hazırlayan 11 aydın insanın, Türk yazın dünyasına binbir yapıt kazandırmış öğretmenlerimizi, yazarlarımızı tanımadıklarına inan(a)mıyorum .
Acaba, bir sansür mü uygulanmıştır burada? Etkili ve yetkili kişiler makas mı kullanmışlardır ?
Konya Ereğli Anadolu Öğretmen Lisesi İvriz Köy Enstitüsü demektir. Verilen adları tarıyorum: Buradan yetişen profesör sayısı oldukça çok. Siyasa adamı da çıkmış bu okuldan. Fakat, Mahmut Makal yok. Bizim Köy’ü, Hayal ve Gerçek’i okumamış olamaz yazarların. Bu bölümde Mustafa Özer , Hacı Angı, İsmihan Şirin, Mehmet Şahin, İbrahim Şimşek, Mehmet Şahin, Galip Candoğan, Mevlut Kaplan hiç anılmıyor; yoklar.
Gönen Anadolu Öğretmen Lisesi şaşkınlığımı daha da arttırıyor: Göller Bölgesi'nin Köy üniversitesi idi burası. Gönen Köy Enstitüsü'nden yetişen ünlüler arasında Fakir Baykurt yer almıyor. Anlaşılan, kitabı hazırlayanlar ne Kaplumbağalar’ı okumuşlar, ne Köygöçüren’i. Daha başkaları da var Gönen’in yetiştirdiği : Niyazi Altunya, Rafet Özkan, Mustafa Gazalcı…
Aksu Köy Enstitüsü kimlerin yetiştiği bir ocak olmuştur ? Mustafa Şanlı, Naciye Makal, Ünal Şöhret Dirlik, Pakize Türkoğlu ve Cavit Binbaşıoğlu…
Ladik Akpınar Köy Enstitüsü ele alınırken ne Osman Bolulu’nun adı var, ne Aydın İpek’in, ne de Mahmut Yağmur’un. Böylesine özensiz, savruk, gelişigüzel bir sıralama yapılamaz. Yalnızca okulun mezunları arasında ün kazanmış kişilerin adları verilmiş. Oysa, Yahya Kemal Kaya, Şerif İken gibi yazarlar da bu ocaktan yetişmişlerdir.
Akçadağ Köy Enstitüsü kimleri Türk yazın dünyasına armağan etmiştir ? Cemal Yıldırım, Nedim Şahhüseyinoğlu, Hüseyin Ecer ve Ahmet Rahmi Ercan…
Kepirtepe Köy Enstitüsü’nden haberi yok bu nefis ( ! ) kitabı hazırlayan sayın yazarların. O Kepirtepe ki, Mehmet Başaran gibi bir büyük eğitici yazar yetiştirmiştir. Çarığımı Yitirdiğim Tarla, Sis Dağının Başında Borana Bak Borana… Trakya kırlarının sancısını bağıran şiirler, düzyazılar… Zahmet edip okuma gereğini duydular mı acep Bakanlık yetkilileri ve eğiticiler? Feyzullah Aktan’ın Domuz Dolabı adlı anı kitabı okunmazsa, dönen dolaplar, iftiralar, kara çalmalar nasıl bilinecek ? Bu kadar da değil; eklenecek yazarlarımız var Kepirtepe ocağından yetişmiş : Hüseyin Başaran, Nazif Karaçam…
Çifteler Köy Enstitüsü’nü acaba hiç merak ettiler mi Bakanlık’ta üst düzey görev yapanlar ve kitabın hazırlanmasında emeği olanlar? Örneğin Talip Apaydın adını duydular mı, kitaplarını okudular mı? Yarbükü, Sarı Traktör, Vatan Dediler, Akan Sulara Karşı, Kocataş, Öte Yakadaki Cennet…Fethi Esendal, Mehmet Cimi, Galip Akın, Ali Yılmaz, Bekir Semerci, Cafer Pekmez, Abdullah Özkucur yetişti ve eserleriyle yayın dünyamızı varsıllaştırdılar.
Dicle Köy Enstitüsü: Yazın dünyamızı varsıl kılan yapıtlarıyla Adnan Binyazar, Osman Şahin’i burası yetiştirdi. Binyazar Öğretmenimin Masalını Yitiren Dev’i, Ölümün Gölgesi Yok’u yazılmamış olsaydı, yazın dünyamız ne denli yavan kalırdı; hiç düşündünüz mü?
Yaşar Kemal dışında Toroslar'ı Türk yazınında kim dile getirmişti? Osman Şahin…
Kolları Bağlı Doğan, Kırmızı Yel, Acenta Mirza'nın yazarını tanımayan yazınımızı izlemiş sayılabilir mi? Bu kitapları okumayan kişiye eğitmen, öğretmen denilebilir mi?
Ayrıca eklemek gerekir : Enver Atılgan, Fehmi Salık, Şevket Yücel gibi yazın erleri de bu ekin yurdunda yetiştiler.
Pamukpınar Köy Enstitüsü kimi yetiştirdi: Türkçemizi en iyi işleyen, üstün değerde kitapları bize armağan eden Emin Özdemir’i. Ve duygulu şiirleri gönül telimizi titreten Hazım Zeyrek’i, Mehmet Adem Solak’ı. Ömer Cahit Yıldız’ı, Niyazi Ünsal’ı, Hüseyin Avni Tatar’ı, Ali Rıza Öztürk’ü, Mehmet Güler’i de unutmayalım.
Cılavuz Köy Enstitüsü neredeydi beyler, biliyor musunuz? Talip Apaydın’ın Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nü bitirdikten sonra ilk atandığı bu yerde Dursun Akçam gibi bir Çağdaş Dedem Korkut yetişti. Bir Ümit Kaftancıoğlu (Garip Tatar) , Ali Osman Alkanlar, Vehbi Polat, İbrahim Osmanoğlu, Mecit Aşkan yetişti.
Peki Düziçi Köy Enstitüsü’nden ne haber? Türk Hatay’ın, Yayladağ’ın ozanı Ali Yüce’yi merak edip hiç araştırdınız mı?Şeytanistan’ı okumayan nerden bilecek Fransız işgali altındaki Hatay’ı ! Ve Anayurda katıldıktan sonra nelerin değiştiğini? Toroslardaki Aslanköy’den çıkmış bir öğretmen, denetmen de buradan yetişti? Gündoğusu’nu okudunuz mu, haberiniz var mı? Behzat Ay’dan söz ediyorum. Tanıyor musunuz? Kemal Bayram Çukurkavaklı, Ahmet Köklügiller, Ali Kemal Gözükara, Yusuf Gür, İbrahim Ethem Başaran, Hasan Turan, Osman Nuri Poyrazoğlu, Mustafa Onar, Ali Çiçekli diğer yazın erleridir bu yuvada yetişmiş olan.
"Orda Bir Öğretmen Var Uzakta" adlı anılar kitabıyla Türk eğitim dünyasına bir başyapıt kazandıran bir Akademik var; adını duydunuz mu? Zahmet edip vakit ayırmayın; ben hemen söyleyeyim. Prof Dr Abdullah Demirtaş… Nereden yetişmiş? Beşikdüzü Köy Enstitüsü'nden. Neredeydi bu eğitim yuvası? Anlaşıldı; siz Hurrem Arman'ın tuğla kalınlığındaki Piramidin Tabanı adlı kitaplarını da okumamışsınız.Bu durumda Elmas Kutlu Yazıcı’yı, Saim Kaptan’ı, İbrahim Kuyumcu’yu bilmeniz de beklenmez zaten.
Savaştepe Köy Enstitüsü : Bahattin Fırtına, Mehmet Refik Cevahir, Hıfzı Aksoy, Asaf Aktan, Vedat Yazıcı, Ahmet Uysal, Yılmaz Sunucu, Hasan Kadar gibi yazın erlerinin yetiştiği eğitim ocağıdır…
Hasanoğlan Köy Enstitüsü kimleri yetiştirmiştir ? Hasan Latif Sarıyüce, Aydın Aydemir, Hacı Küçükkaraca, Aydın Tabur, Mustafa Özçiçek
Zamantı Çayı yakınında bir yanarca idiPazarören Köy Enstitüsü. Rumeli’den gelen göçmen çocuklarını, Afşar çocuklarını eğiten bir güzel ocak. Yusuf Ziya Bahadınlı buradan yetişti. Türk Dilbilgisi kitaplarının en güzellerini yazdı. Romanları, günlükleri ile ünlendi. Güllüceli Kazım’ı, Açılın Kapılar’ı okuma gereğini duymayanlar, tanımazlıktan gelenler çocuklarımıza, gençlerimize ana dilimizi, yazınımızı nasıl sevdirecekler, nasıl benimsetecekler? Hasan Kıyafet’i, Kemal Güngör’ü, Aslan Tufan Avşargil’i, Arif Baş’ı, Hatun Birsen Başaran’ı, Selahattin Şahin’i, Ali Dündar’ı, Nebi Dadaloğlu’nu, Doğan Çağlar’ı da unutmayalım.
Kızılçullu, Ortaklar! Bu adlar size neyi anımsatıyor ? Maksut Doğan adını hiç duydunuz mu? Milas’ın övüncü ozan öğretmen…Yağmura Durmuş Üç Kişi, Bırak Büyüsün, Gürleyen Dağ Rüzgarı…Hürriyet Gazetesi’nin açtığı yarışmada Kıbrıs’ı destanlaştıran insanı tanımamış olamazsınız… Bahattin Uyar, Haşim Kanar, Kadri Gülhan gibi yazarları da unutmayalım.
Arifiye Köy Enstitüsü…Hayrettin Uysal, Rüştü Kartal, Nadir Gezer gibi yazın erlerini yetiştirmiştir.Anlı şanlı kitabın yazarları acaba merak edip okudular mı onların kitaplarını !
Gölköy Köy Enstitüsü neredeydi beyler? Buradan da Hayati Tahsin Yılmaz öğretmen yetişti. İskandinav ellerinden en içten, en duygulu yazıları O armağan etti bize. Musa Uysal’ı, Numan Kartal’ı da unutmayalım.
Pulur Köy Enstitüsü’nden yetişmiş yazar olarak Mehmet Kardeş var.
Ya Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü! Hasan Ali Yücel’in, İsmail Hakkı Tonguç’un Köy Üniversitesi olarak planladıkları bu güzelim okuldan hiç bilgi yok kitapta. Ancak bir dönem mezun verse de Türk eğitim tarihinde kalıcı izler bırakmıştır bu Yüksek Enstitü. Başaran, Apaydın burada okumuşlardır.
Ortaklar’dan Ernis’e; Arifiye’den Aksu’ya, Beşikdüzü’nden Pulur’a, sayısı 21’i bulan Köy Enstitüleri Atatürk hümanizmasının, Türk rönesansının yanarcaları (meşale) idiler.
Eğitim Bakanlığımız görmezden gelse de, buralardan yetişen sayısız aydınımızın verdiği ışık yolumuzu aydınlatıyor hala. Ve herkes biliyor ki, güneşler balçıkla kapatılarak karartılamıyor.KAYNAK