Mahmut MAKAL (d. 1930, Gülağaç, Aksaray - ), 1950'de "Köy Edebiyatı" akımını başlatan Türk yazar, şair ve öğretmen.
Makal, 1930 yılında Aksaray ilinin Gülağaç ilçesi Demirci Kasabası'nde doğdu. 1943 yılında İvriz Köy Enstitüsü'ne başladı. Edebiyata şiirle başladı. İlk olarak 1945'te "Türk'e Doğru" ve 1946'da "Köy Enstitüsü" dergilerinde şiirler yazdı. Varlık Dergisi'ndeki Köy Notlarıile dikkat çekti. 1947'de İvriz Köy Enstitüsünü bitirdekten sonra 6 yıl köy öğretmenliği yaptı. 1950 yılında öğretmenlik yıllarındaki gözlemlerini Bizim Köy adlı bir kitapta yayınlayarak büyük yankı uyandırdı. Köy Edebiyatı akımının başlangıcı olarak anılan bu kitap nedeni ile tutuklanıp bir süre cezaevinde kaldı. Öğrenmenlikten sonra 1953 yılında Ankara Gazi Enstitüsü'ne girdi ve o yıllarda Fransa’da Avrupa Sosyoloji Merkezine araştırma yapmaya gitti. 1965 seçimlerinde Türkiye İşçi Partisi’nden İstanbul adayı oldu. Sırasıyla Antalya, Ankara ve Adana bölgesinde İlköğretim Müfettişliğinde bulundu. 1971'de İstanbul Sağır ve Dilsizler Okulu'ndaTürkçe öğretmeniyken görevi bıraktı. 1971-1972 yılları arasında Bizim Köy Yayınları'nı yönetti. 1972 yılında Venedik Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı dersleri verdi.
Meslek hayatı 17 yıl sürdü. Kitapları ve düşünceleri yüzünden mahkemelerde yargılandı ve bir müddet cezaevinde yattı. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müfettişliği elinden alınarak tekrar öğretmenlik statüsüne indirildi ve Sağırlar Okulu'na atandı. Eserlerinden bazıları Almanca, Rusca, Fransızca, İngilizce, Macarca, İtalyanca, Bulgarca, Lehçe, Romence ve İbranice gibi çeşitli dillere çevrildi. Makal 1967'de Unesco tarafından dünya gençliğine örnek insan olarak seçildi.
Eserleri
VİDEO- Bizim Köy, 1950, 1966 UNESCO ‘Dünya Kültürüne Hizmet Ödülü’
- Köyümden, 1952 (Hayal ve Gerçek adıyla 1957'de yeniden basıldı)
- Memleketin Sahipleri, 1954
- Kuru Sevda, 1957
- 17 Nisan, 1959
- Köye Gidenler, 1959
- Kalkınma Masalı, 1960
- Eğitimde Yolumuz Nereye, 1960
- İplik Pazarı, 1964
- Kamçı Teslimi, 1965
- Ötelerin Havası, (1965
- Halktan Ayrı Düşenler (1965)
- Köpeksiz Köy (1965)
- Yer Altında Bir Anadolu, 1968)
- Bu Ne Biçim Ülke, 1968
- Zulüm Makinesi-Öğretmen Kıyımı, 1969
- Kokmuş Bir Düzende, 1970
- Açlık Pınarı, (1973)
- Değişenler (Bizim Köy, 1975), 1977 Türk Dil Kurumu ödülü
- Karanlığı Zorlayanlar, 1976
- Köy Enstitüleri ve Ötesi, 1979
- Bir İşçinin Günlüğünden, 1980
- Hayal ve Gerçek-Değişenler (1987)
- Ağlatı (Denemeler, 1989)
- Faust'un Dediği (1990)
- Anımsı Acımsı (1990)
- Bakırdaki Kıvılcım (1992)
- Köy Enstitüleri ya da Deli Memedin Türküsü (1993)
KAYNAK:
VİDEO