12 Aralık 2015 Cumartesi

KÖY ENSTİTÜLERİ NEDEN KAPATILDI

''Yıl 1945, İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Joseph Stalin, Türkiye Cumhuriyeti’nden Kars, Ardahan ve Artvin, ayrıca boğazlarda askeri üs kurma izni istemesi üzerine İnönü Amerika Birleşik Devletleri’nden askeri yardım istiyor. ABD bu isteğe olumlu yaklaşıp, Truman Doktrini kapsamında Türkiyeye yardım etmeye hazır olduğunu, lakin Milli Şeflik gibi, Köy Enstitüleri gibi Sovyet sistemine benzer uygulamaların kaldırılmasını istiyor. Halbuki işin başında, İsmet İnönü Enstitü Projesine hamilik ediyor, bu projenin çok partili sistem ile birlikte yaptığı en iyi iki işten biri olduğunu söylüyordu. İşte bu birinci nedenimiz.
İkinci temel neden ise; hem toprağın, hem köylünün sahibi olan toprak ağalarının işlerin kendi kontrollerinden çıktığını görmeleri ile dönemin politikacılarına yaptıkları baskı. Dönemin CHP milletvekili Kinyas Kartal’ın kendi ağzından bir cümleyi yazarsam daha iyi anlaşılır elbet : “Köy enstitüleri kesinlikle komünist uygulama değildi. Doğuda en yüksek eğitim gören insan benim. Köy enstitüleri, bizim devlet üzerindeki gücümüzü kaldırmaya yönelikti. Bunu içimize sindiremedik. Benim Van yöresinde 258 köyüm var. Bunlar devletten çok bana bağlıdırlar. Ben ne dersem onu yaparlar. Ama köylere öğretmenler gidince, benim gücümden başka güçler olduğunu öğrendiler. DP ile pazarlığa girdik, kapattık.”
Daha fazla detay vermeye gerek yok sanırım. 1946 yılında CHP içindeki muhalif milletvekillerinin başını çektiği örgütlü muhalefetin kampanyasıyla, müfredatında ve yapılanmasında kuruluş amaçlarından uzaklaşan değişiklikler yapıldı. İlerleyen yıllarda da, “iş için iş içinde eğitim” ilkesinden uzaklaştırıldı. Önceleri yaratıcılığın ön plana çıktığı eğitim anlayışının yerine giderek geleneksel, ezberci eğitimin yerleştiği öğretmen okullarına dönüştürülerek 1954’te kapatıldılar.''